Σας παρουσιάζουμε και σας παραδίδουμε σήμερα μία μέθοδο που θα σας επιτρέψει να παίρνετε πιο ορθολογικές αποφάσεις.

Η πολυπαραγοντική ή πολυκριτηριακή ανάλυση και επιλογή της βέλτιστης λύσης είναι ένας από τους τρόπους που χρησιμοποιούνται όταν κάποιος θέλει να πάρει την βέλτιστη απόφαση μεταξύ διαφόρων εναλλακτικών επιλογών.

Η πολυκριτηριακή ανάλυση χρησιμοποιείται καθημερινά σε μεγάλους οργανισμούς και επιχειρήσεις, σε πανεπιστήμια, σε ερευνητικά κέντρα και σε πολλές άλλες περιστάσεις.

Η μέθοδος δουλεύει ως εξής:

Αρχικά ορίζονται οι εναλλακτικές επιλογές. Μία από αυτές είναι η καλύτερη και αυτή θα προσπαθήσουμε να βρούμε όσο το δυνατόν πιο ορθολογικά. Στην συνέχεια καθορίζονται τα κριτήρια επιλογής.

Σε κάθε κριτήριο ορίζεται μία τιμή βαρύτητας, δηλαδή σημαντικότητας. Όσο πιο σημαντικό θεωρούμε ένα κριτήριο, τόσο πιο υψηλή πρέπει να είναι η βαθμολογία του. Το σημαντικότερο κριτήριο παίρνει βαθμό 10. Όλα τα άλλα κριτήρια, καθορίζονται και βαθμολογούνται βάσει της σχετικής τους βαρύτητας συγκριτικά με το πιο σημαντικό.

Αυτή η διαδικασία δημιουργεί έναν πίνακα διαστάσεων Χ κριτηρίων με Υ εναλλακτικές. Γεμίζουμε τον πίνακα, βαθμολογώντας κάθε κριτήριο, κάθε εναλλακτικής, με έναν βαθμό από το 1 (χειρότερο) ως το 10 (καλύτερο).

Στην συνέχεια, για κάθε εναλλακτική επιλογή, υπολογίζεται το άθροισμα των γινομένων του κάθε κριτηρίου επί την σημαντικότητά του και υπολογίζεται το συνολικό άθροισμα για κάθε εναλλακτική επιλογή.

Η τελική βαθμολογία κάθε επιλογής ορίζει την βέλτιστη λύση βάσει των κριτηρίων και της βαρύτητάς τους που έχει αποδώσει ο ίδιος ο οργανισμός ή το ίδιο το πρόσωπο που κάνει την ανάλυση-αξιολόγηση. Πολλές φορές, οι βαθμολογήσεις κάθε κριτηρίου είναι δυνατόν να στηρίζονται σε αντικειμενικά στοιχεία και μετρήσεις. Για παράδειγμα, ο χρόνος εκκίνησης ενός φωτοτυπικού ή η ταχύτητά του. Εάν και εφόσον μπορούμε να  χρησιμοποιήσουμε τέτοιου είδους ατράνταχτες, αντικειμενικές βαθμολογίες, τότε και τα αποτελέσματα της αξιολόγησής μας θα είναι πιο αντικειμενικά. Εάν αντίθετα, βασιστούμε σε υποκειμενικά κριτήρια (όπως για παράδειγμα το design) τότε, υπεισέρχεται και ο υποκειμενικός παράγοντας της προσωπικής μας προτίμησης. Σε γενικές γραμμές, πρέπει να επιδιώκουμε να χρησιμοποιούμε όσο το δυνατόν πιο τεκμηριωμένα και αντικειμενικά κριτήρια, βασισμένα σε αριθμούς και στοιχεία.

Η πολυκριτηριακή ανάλυση και επιλογή είναι μία μέθοδος που χρησιμοποιούμε πολύ συχνά στην Unbelt DMS όταν χρειάζεται να πάρουμε μία απόφαση και οι εναλλακτικές επιλογές είναι πολλές και πολύπλοκες σε ότι αφορά τα κριτήρια επιλογής μας.

Που μπορεί να χρησιμοποιηθεί η πολυπαραγοντική ανάλυση; Μερικά παραδείγματα από τον επιχειρηματικό κόσμο:

Πέρα από τις επαγγελματικές χρήσεις, η πολυπαραγοντική ανάλυση μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για προσωπικούς λόγους, όπως:

Σε εμπορικές εφαρμογές της μεθόδου, ένα από τα κριτήρια είναι συνήθως και η τιμή κτήσης. Φτιάξαμε λοιπόν ένα αρχείο excel στο οποίο μπορεί να εισάγει ο χρήστης τις επιλογές, τα κριτήρια και τις τιμές (το κόστος). Για ευκολία στην αξιολόγηση, τα κόστη σταθμίζονται αυτομάτως και αυτά, και μετατρέπονται σε βαθμολογία 0-10. Το χαμηλότερο κόστος παίρνει την βαθμολογία 10 (Άριστα) και τα υπόλοιπα την ανάλογη βαθμολογία τους βάσει του ύψους της τιμής. Η αυτόματη στάθμιση και κανονικοποίηση του κόστους είναι μία δική μας προσθήκη που περιορίζει ακόμη περισσότερο τις υποκειμενικές αξιολογήσεις.

Το κριτήριο του κόστους μπορεί να είναι ή μπορεί να μην είναι σημαντικό. Για αυτόν τον λόγο, το κριτήριο του κόστους σταθμίζεται κι αυτό βάσει σημαντικότητας. Για παράδειγμα, σε ορισμένες περιστάσεις μπορεί να μας ενδιαφέρει πολύ περισσότερο η «ποιότητα», παρά η τιμή. Σε μερικές άλλες, η τιμή κόστους είναι ο σημαντικότερος παράγοντας της αξιολόγησης μας. Στην πρώτη περίπτωση η βαρύτητα της τιμής κόστους θα είναι χαμηλή σε σχέση με άλλους παράγοντες, ενώ στην δεύτερη περίπτωση η τιμή θα έχει υψηλότερη βαρύτητα.

Οδηγίες Χρήσης

Το αρχείο που σας δίνουμε είναι ότι καλύτερο κυκλοφορεί στο διαδίκτυο, Ελληνικό και ξένο. Ψάξαμε πολύ, κυρίως για να πάρουμε ιδέες βελτίωσης, (κανείς δεν είναι τέλειος σε όλα), αλλά δυστυχώς δεν υπήρχε κάτι αξιόλογο, ειδικά με τον συνυπολογισμό και την αυτόματη στάθμιση της Τιμής σε κλίμακα 0-10. Το μόνο που βρήκαμε, ήταν κάποια βίντεο, όπως αυτό κι αυτό.

Ας δούμε πως θα το δουλέψετε. Εδώ φαίνεται το αρχείο όπως είναι στην αρχή, κενό.

Πρέπει να συμπληρώσετε όσα κίτρινα πεδία χρειάζονται για την ανάλυσή σας. Έχουμε βάλει 8 δυνητικές εναλλακτικές επιλογές, 10 κριτήρια και την τιμή. Η τιμή σε ευρώ πρέπει πάντα να είναι στην τελευταία στήλη των κριτηρίων. Η βαθμολογία της, υπολογίζεται αυτόματα. Αυτόματα υπολογίζεται και η τελική βαθμολογία αξιολόγησης των εναλλακτικών επιλογών. Όποια επιλογή έχει την μεγαλύτερη βαθμολογία, είναι και η προτιμητέα. Οι υπόλοιπες κατατάσσονται βάσει της σειράς προτίμησής τους σύμφωνα με τα κριτήρια που θέσαμε.

Εδώ φαίνεται το πρώτο παράδειγμα: Επιλογή αυτοκινήτου.

Εδώ φαίνεται το δεύτερο παράδειγμα: Επιλογή συνεργάτη ψηφιακής στρατηγικής για μία εταιρία που αναζητά βοήθεια σε αυτόν τον τομέα. Όπως μπορείτε να δείτε, υπάρχουν επίσης και οι επιλογές «ανιψάκι» και «πρόσληψη» για να καλυφθούν κι αυτές οι συνηθισμένες περιπτώσεις.

Εδώ φαίνεται το τρίτο παράδειγμα: Επιλογή υπαλλήλου για πρόσληψη. Επιλέξαμε να μην χρησιμοποιήσουμε την στήλη «τιμή» για ανθρώπους. Όπου τιμή θα μπορούσε να είναι ο μισθός που έχουν ζητήσει. Αλλά πιστεύουμε ότι τα άλλα κριτήρια είναι πολύ σημαντικότερα από τον μισθό ενός υπαλλήλου, οπότε παραλείψαμε την συμπλήρωση της τελευταίας στήλης.

Ακολουθήστε την διαδικασία που περιγράφεται στην ειδική σελίδα με την φόρμα, για να παραλάβετε το αρχείο excel με ενσωματωμένα όλα τα παραδείγματα και οδηγίες χρήσης.

Σας ευχόμαστε μεγάλες επιτυχίες με τις επιλογές που θα κάνετε χρησιμοποιώντας το εργαλείο μας!